इलाहाबाद (आधिकारिक रूपमे प्रयागराज)[६] उत्तर भारतक उत्तर प्रदेशक पूर्वी भागमे स्थित एक नगर तथा इलाहाबाद जिलाक प्रशासनिक मुख्यालय छी। एकर प्राचीन नाम प्रयाग छी। एकरा 'तीर्थराज' (तीर्थस्थलसभक राजा) सेहो कहल जाएत अछि। हिन्दू मान्यता अनुसार, एतय ब्रह्माद्वारा सृष्टि कार्य पूर्ण भेलाक बाद पहिल यज्ञ कएल गेल छल। हिन्दुसभक सभसँ पैग सम्मेलन महाकुम्भक चार स्थलसभमेसँ एक छी, बाँकी तीन हरिद्वार, उज्जैन तथा नासिक छी। हिन्दू धर्मग्रन्थसभमे वर्णित प्रयाग स्थल पवित्रतम नदी गङ्गायमुनाक सङ्गममे स्थित अछि। एतय सरस्वती नदी गुप्त रूपसँ सङ्गममे आबि मिल जाएत अछि, अतः ई स्थानकेँ त्रिवेणी सङ्गम कहल जाएत अछि जतय प्रत्येक बारह वर्षमे कुम्भ मेला लगैत अछि।[७]

इलाहाबाद
प्रयागराज
घडीक दिशामे शीर्ष बामासँ: अल सेन्ट्स गिर्जाघर, खुसरु बाग, इलाहाबाद उच्च अदालत, सङ्गम नजदीकक नयाँ यमुना बाँध, सिभिल लाइन्स, इलाहाबाद विश्वविद्यालय, अल्फ्रेड बगैचामे रहल इलाहाबाद सार्वजनिक पुस्तकालय आ आनन्द भवन
इलाहाबाद भारतपर अवस्थित
इलाहाबाद
इलाहाबाद
इलाहाबाद उत्तर प्रदेशपर अवस्थित
इलाहाबाद
इलाहाबाद
उत्तर प्रदेशमे इलाहाबादक स्थान
निर्देशाङ्क: २५°२७′उ॰ ८१°५१′पू॰ / २५.४५०°N ८१.८५०°E / 25.450; 81.850निर्देशाङ्क: २५°२७′उ॰ ८१°५१′पू॰ / २५.४५०°N ८१.८५०°E / 25.450; 81.850
देश भारत
राज्यउत्तर प्रदेश
क्षेत्रइलाहाबाद
जिलाइलाहाबाद
सरकार
 • प्रकारनगर परिषद
 • अङ्गइलाहाबाद नगरपालिका परिषद
 • मेयरअभिलासा गुप्ता (भाजपा)
 • मण्डलीय आयुक्तआशिष कुमार गोयल
 • जिल्लाधिकारीभानुचन्द्र गोस्वामी
 • प्रहरी महानिरीक्षक (इलाहाबाद क्षेत्र)मोहित अग्रवाल
 • प्रहरी अधीक्षकनितिन तिवारी
क्षेत्रफल[१]
 • शहर८२ किमी (३२ वर्गमाइल)
उँचाई९८ मिटर (३२२ फिट)
जनसङ्ख्या (२०११)[२]
 • शहर११,१२,५४४
 • क्रम३६म
 • घनत्व१४०००/किमी (३५०००/वर्ग माइल)
 • मेट्रो[३]१२,१६,७१९
 • महानगर क्रम४०म
भाषा
 • आधिकारीहिन्दी[४]
 • अन्य आधिकारिकउर्दू[४]
 • क्षेत्रीयअवधि[५]
समय क्षेत्रभारतीय मानक समय (युटिसी+५:३०)
डाक क्रमाङ्क सङ्ख्या२११००१-१८
टेलिफोन कोड+९१-५३२
गाडी दर्ताUP-70
लैङ्गिक अनुपात८५२ /१०००
वेबसाइटOfficial district website

इलाहाबादमे राज्य सरकारक महत्वपूर्ण कार्यालयसभ अछि, जेना इलाहाबाद उच्च न्यायालय, प्रधान महालेखाधिकारी (एजी अफिस), उत्तर प्रदेश राज्य लोक सेवा आयोग, राज्य प्रहरी मुख्यालय, उत्तर मध्य रेलवे मुख्यालय, केन्द्रीय माध्यमिक शिक्षा बोर्डक क्षेत्रीय कार्यालय आ उत्तर प्रदेश माध्यमिक शिक्षा परिषदक कार्यालय अछि।

नामकरणसंपादित करें

शहरक वर्तमान नाम अकबरद्वारा सन् १५८३ मे इलाहाबाद राखल गेल छल। इलाहाबादक अर्थ अरबी शब्द 'इलाह' (अकबरद्वारा चलाएल नव धर्म दीन-ए-इलाहीक सन्दर्भसँ, अल्लाहक लेल) आ फारसीसँ 'आबाद' (अर्थात बैसाएल)– यानि 'ईश्वरद्वारा बैसाएल', या 'ईश्वरक शहर' होएत अछि।

सन्दर्भ सामग्रीसभसंपादित करें

  1. "Allahabad", allahabadmc.gov.in (अङ्ग्रेजीमे), Government of Uttar Pradesh, मूलसँ ४ अप्रैल २०१८-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २६ मार्च २०१८ 
  2. "Census 2011", Census India, The Registrar General & Census Commissioner, मूलसँ २३ जुलाई २०१३-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २५ जून २०१४ 
  3. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF), Census India, The Registrar General & Census Commissioner, मूलसँ १७ अक्टुबर २०१३-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २५ जून २०१४ 
  4. ४.० ४.१ "52nd REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA", nclm.nic.in, Ministry of Minority Affairs, मूलसँ २५ मई २०१७-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २० दिसम्बर २०१८ 
  5. "Awadhi", Ethnologue, अन्तिम पहुँच ७ मई २०१९ 
  6. "इलाहाबाद प्रयागराज हुन्छ: कसरी योगी आदित्यनाथले स्थानहरुको नाम तय गर्दछ", अक्टोबर १७, २०१८, अन्तिम पहुँच जनवरी १९, २०१९ 
  7. http://www.allahabad.nic.in/

बाह्य जडीसभसंपादित करें

Allahabadक सम्बन्धमे विकिपिडियाक भातृ योजनासभमे ताकी:

  परिभाषा विकिस्नरीसँ
  पाठ्यपुस्तक विकिपुस्तकसँ
  उद्घरण विकिउद्रघरणसँ
  स्रोत पदसभ विकिस्रोतसँ
  चित्र आ मिडीया कमन्ससँ
  समाचार विकिसमाचारसँ
  सिखैवाला स्रोतसभ विकिभर्सिटीसँ