हरिद्वार
हरिद्वार भारतक उत्तराखण्ड राज्यमे अवस्थित अछि । ई ठाम हिन्दू धर्मावलम्बीसभक लेल बहुत प्रसिद्व मानल जाइत अछि । हिन्दू धर्मावलम्बीसभक पवित्र पावनि गंगा नदी हरिद्वारमे अवस्थित अछि । अही ठाम प्रत्येक १२ बर्षमे कुम्भ मेला लागैत अछि । मनसा देवी, चण्डी देवी ,दक्ष प्रजापति मन्दिर लगायत छोट बड़का हजारौके संख्यामे मन्दिर अछि । साँझक समय गंगा आरती बहुत मन मोहक होएत अछि । ऋषिकेश, देहरादून , मन्सुरी, बद्रीनाथ, केदारनाथ, गङ्गोत्री, यमनोत्री जेवाक लेल लग परैत अछि।
हरिद्वार Haridwar | |
---|---|
शहर | |
हरिद्वारक पवित्र शहर | |
Aarti at Har-ki-Pauri Chandidevi Temple, Har-ki-Pauri in morning Mansadevi, Railway Station Shiv Murti near Ganga, Evening view of Har-ki-Pauri Ropeway to Chandi Devi Temple | |
लुआ त्रुटि मोड्युल:Location_map में पंक्ति 479 पर: Unable to find the specified location map definition. Neither "Module:Location map/data/भारत उत्तराखण्ड" nor "Template:Location map भारत उत्तराखण्ड" exists। | |
निर्देशाङ्क: २९°५६′४२″N ७८°०९′४७″E / २९.९४५°N ७८.१६३°Eनिर्देशाङ्क: २९°५६′४२″N ७८°०९′४७″E / २९.९४५°N ७८.१६३°E | |
देश | ![]() |
राज्य | उत्तराखण्ड |
जिला | हरिद्वार जिला |
क्षेत्रफल | |
• शहर | १२.३ किमी२ (४.७ वर्गमाइल) |
उँचाई | ३१४ मिटर (१०३० फिट) |
जनसङ्ख्या (2011)[१] | |
• मेट्रो | ३,१०,५६२ |
भाषासभ | |
• आधिकारिक | हिन्दी, उर्दू |
समय क्षेत्र | IST (युटिसी+5:30) |
पिन | २४९४०१ |
टेलिफोन कोड | ०१३३४ |
गाडी दर्ता | UK -08 |
लिंग अनुपात | 1.18[१] ♂/♀ |
वेबसाइट | uk.gov.in |
हरिद्वारको इतिहास तथा वर्तमानसम्पादन
हरिद्वारक नामसँ ई "हरि" (भगवान)क "द्वार" छी । पवित्र पावनी गंगा नदी हिमालयसँ उद्धव भऽ हरिद्वारमे प्रवेश करैक कारण एकरा "गंगाद्वार" सेहो कहल जाएत अछि ।[२] हिन्दू धर्मक सब ग्रन्थसभमे हरिद्वारक वर्णन कएल गेल पवैत अछि। हरिद्वारक दर्शन मात्र स्वर्गक द्वार खुलैत अछि । एहि कारण ई ठाउँक नाम "स्वर्गद्वार" सेहो रहल अछि ।[३] हरिद्वार सप्तपुरीसभमे एक छी ।[४] कुम्भ मेला लागेके कारण ई ठाउँके "कुम्भनगरी" सेहो कहै चिनैत अछी।
प्रकृति प्रेमिसभकलेल हरिद्वार स्वर्ग जहिना सुन्दर अछी । हरिद्वार हिन्दू संस्कृति आ सभ्यताक एक बहुरूपदर्शक प्रस्तुत करैत अछी । एकर उल्लेख पौराणिक कथासभमे कपिलस्थान, गंगाद्वार तथा मायापुरीक नामसँ सेहो कएल गेल अछी। ई चार धाम यात्राक लेल प्रवेशद्वार सेहो छी (उत्तराखंडक चार धाम अछी:- बद्रीनाथ, केदारनाथ, गंगोत्री र यमुनोत्री), तहिकरण भगवान शिवक अनुयायी आ भगवान विष्णुक अनुयायी एकरा क्रमशः हरद्वार तथा हरिद्वारक नाम पुकारैत अछी । हर यानी शिव आ हरि यानी विष्णु छी ।
प्रशासनिक पृष्ठभूमिसम्पादन
भुगोलसम्पादन
हरिद्वारमे हिन्दू वंशावलीसभक खातासम्पादन
जलवायुसम्पादन
जनसङ्ख्यासम्पादन
नगरका महत्वपूर्ण क्षेत्रसभसम्पादन
दर्शनीय धार्मिक स्थलसभसम्पादन
औद्योगिक क्षत्रसम्पादन
शैक्षिक संस्थासम्पादन
पर्वसभसम्पादन
यातायातसम्पादन
सन्दर्भ सामग्रीसभसम्पादन
बाह्य जडीसभसम्पादन
विकिमिडिया कमन्समे आर बहुत रास Haridwarसँ सम्बन्धित मिडिया सामग्रीसभ अछि । |