पञ्जाब, भारत

(पञ्जाबसँ पुनर्निर्देशित)


पञ्जाब (/pʌnˈɑːb/) उत्तर-पश्चिम भारतक एक राज्य अछि जे वृहद्तर पञ्जाब क्षेत्रक एक भाग छी । एकर दोसर भाग पाकिस्तानमे अछि । पञ्जाब क्षेत्रक अन्य भाग (भारतक) हरियाणाहिमाचल प्रदेश राज्यसभमे अछि ।[३] एकर पश्चिममे पाकिस्तानी पञ्जाब, उत्तरमे जम्मू आ कश्मीर, उत्तर-पूर्वमे हिमाचल प्रदेश, दक्षिण आ दक्षिण-पूर्वमे हरियाणा, दक्षिण-पूर्वमे केन्द्र शासित प्रदेश चण्डीगढ आ दक्षिण-पश्चिममे राजस्थान राज्य अछि । राज्यक कूल जनसङ्ख्या २,४२,८९,२९६ अछि आ कूल क्षेत्रफल ५०,३६२ वर्ग किलोमिटर अछि । केन्द्र शासित प्रदेश चण्डीगढ पञ्जाबक राजधानी छी जेकि हरियाणा राज्यक सेहो राजधानी छी । पञ्जाबक प्रमुख नगरसभमे अमृतसर, लुधियाना, जालन्धर, पटियालाभटिन्डा छी ।[४]

पञ्जाब राज्य
ਪੰਜਾਬ
उपर सँ निचा: हरमन्दिर साहिब, किला मुबारक, गान्धी भवन, वाघा सिमाना, जलियाँवाला बाग स्मृति
नाम: पाँच नदीक भूमि
पञ्जाबक स्थान भारतमे
पञ्जाबक स्थान भारतमे
पञ्जाबक नक्सा
पञ्जाबक नक्सा
निर्देशाङ्क (चण्डीगढ): ३०°४७′N ७५°५०′E / ३०.७९°N ७५.८४°E / 30.79; 75.84निर्देशाङ्क: ३०°४७′N ७५°५०′E / ३०.७९°N ७५.८४°E / 30.79; 75.84
देशभारत
स्थापना१ नवम्बर १९६६ (१९६६-११-०१)
राजधानीचण्डीगढ
पैग सहरलुधियाना
जिला२२
सरकार
 • गभर्नरकप्तान सिंह सोलन्की
 • मुख्य मन्त्रीप्रकाश सिंह बादल (अकाली दल)
 • सभासदएकसदनीय (११७ सिट)
 • संसदीय व्यस्था१३
 • उच्च न्यायलयपञ्जाब आ हरियाणा उच्च न्यायालय
क्षेत्रफल
 • सम्पूर्ण५०३६२ किमी (१९४४५ वर्गमाइल)
क्षेत्र क्रम२०अम
उच्चतम उँचाई५५० मिटर (१८०० फिट)
न्युनतम उँचाई१५० मिटर (४९० फिट)
जनसङ्ख्या (२०११)[१]
 • सम्पूर्ण२,७७,०४,२३६
 • क्रम१६अम
 • घनत्व५५०/किमी (१४००/वर्ग माइल)
भाषासभ
 • आधिकारिकपञ्जाबी
 • अन्यहिन्दी, अंग्रेजी
 • क्षेत्रीयडोग्री, बाग्री
समय क्षेत्रआइएसटि (युटिसी+०५:३०)
आइएसओ ३१६६ कोडIN-PB
एचडिआईIncrease ०.६७९ (medium)
एचडिआई क्रम९अम (२००५)
साक्षरता७६.६८%
वेबसाइटपञ्जाब सरकार
^† साझा राजधानी हरियाणा आ पञ्जाब
पञ्जाबक प्रतीक
प्रतीकLion Capital of Ashoka with Wheat stem (above) and Crossed Swords (below)
भाषाPunjabi
नृत्यBhangra, Giddha
जानवरBlackbuck
पक्षीBaaz[२]
गाछीTahli
नदीIndus
खेलKabaddi (Circle Style)

इतिहाससंपादित करें

सन्दर्भ सामग्रीसभसंपादित करें

  1. Census of India, 2011. Census Data Online, Population.
  2. "State Bird is BAAZ" 
  3. "Punjab", Overseas Indian Facilitation Centre, अन्तिम पहुँच ८ सितम्बर २०११ 
  4. Singh, Pritam (2008). Federalism, Nationalism and Development: India and the Punjab Economy. London; New York: Routledge. प॰ 3. आइएसबिएन 0-415-45666-5. https://books.google.com/books?id=mQLDcjhNoJwC&printsec=frontcover. 

बाह्य जडीसभसंपादित करें

एहो सभ देखीसंपादित करें