त्रिपुरा उत्तर-पूर्वी सीमा पर स्थित भारतक एक राज्य छी।[६]ई भारतक तेसर सभ सँ छोट राज्य छी जकर क्षेत्रफल १०,४९१ वर्ग किलोमिटर अछि। एकर उत्तर, पश्चिम आ दक्षिणमे बङ्गलादेश स्थित अछि जखन कि एकर पूर्वमे असममिजोरम स्थित अछि।[७]सन् २०११ मे ई राज्यक जनसङ्ख्या लगभग ३६ लाख ७१ हजार छल। अगरतला त्रिपुराक राजधानी छी। बङ्गाली भाषात्रिपुरी भाषा एतय बाजल जाएवाला मुख्य भाषा छी।

त्रिपुरा
Tripura
राज्य
त्रिपुरामे रहल उज्जयन्त महल
त्रिपुरामे रहल उज्जयन्त महल
आधिकारिक छाप त्रिपुरा Tripura
मुहर
आकृति:मे स्थान
निर्देशाङ्क (अगरतला): २३°५०′N ९१°१७′E / २३.८४°N ९१.२८°E / 23.84; 91.28निर्देशाङ्क: २३°५०′N ९१°१७′E / २३.८४°N ९१.२८°E / 23.84; 91.28
देश भारत
गठन२१ जनवरी १९७२
राजधानीअगरतला
बेसी जनसङ्ख्या भेल शहरअगरतला
जिला
सरकार
 • गभर्नरकप्तान सिंह सोलङ्की[१]
 • मुख्यमन्त्रीबिप्लब कुमार देब (भाजपा)[२]
 • उपमुख्यमन्त्रीजिष्णु देव बर्मन (भाजपा)[३]
 • विधानसभाएकसदनीय (६० सिट)
 • संसदमे प्रतिनिधित्व२ (लोकसभा)
१ (राज्यसभा)
क्षेत्रफल
 • सम्पूर्ण१०४९१.६९ किमी (४०५०.८६ वर्गमाइल)
क्षेत्र क्रम२७म् (२०१४)
जनसङ्ख्या (२०११)
 • सम्पूर्ण३६,७१,०३२
 • क्रम२२म् (२०१४)
 • घनत्व३५०/किमी (९१०/वर्ग माइल)
समय क्षेत्रभारतीय मानक समय (युटिसी+०५:३०)
आइएसओ ३१६६ कोडIN-TR
गाडी दर्ताTR-
मानव विकास सूचकाङ्कIncrease ०.६६३ (मध्यम)
एचडिआई क्रमछठम् (२०१४)
साक्षरता८७.७५% (२०११)[४]
आधिकारिक भाषासभ[५]
वेबसाइटtripura.gov.in
एकरा पूर्वोत्तर क्षेत्र (पुनर्गठन) अधिनियम, १९७१ द्वारा केन्द्रशासित प्रदेश सँ राज्यक दर्जा देल गेल छल।

त्रिपुराक स्थापना १४म् शताब्दीमे माणिक्य नामक भारतीय-मङ्गोलियन आदिवासी मुखियाद्वारा कएल गेल छल, जे हिन्दू धर्म अपनेनाए छल। सन् १८०८ मे एकरा ब्रिटिश साम्राज्य जीत लेलक आ ई स्व-शासित शाही राज्य बनि गेल।[८][९]सन् १९५३ मे ई भारतीय गणराज्यमे शामिल भेल छल आ सन् १९७२ मे एकरा राज्यक दर्जा देल गेल। त्रिपुराक आधा सँ बेसी भाग जङ्गलसभ सँ घेराएल अछि, जे प्रकृति-प्रेमी पर्यटकसभकें आकर्षित करैत अछि।

नामाकरणसंपादित करें

इतिहाससंपादित करें

भूगोलसंपादित करें

मौसमसंपादित करें

खेलकूदसंपादित करें

सन्दर्भ सामग्रीसभसंपादित करें

  1. "Satya Pal Malik appointed as J&K Governor", The Hindu, २१ अगस्त २०१८, २५ दिसम्बर २०१८-कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १ अप्रैल २०१९  |dead-url= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)
  2. "Biplab Deb takes oath as Tripura chief minister", Livemint, ९ मार्च २०१८, ९ मार्च २०१८-कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ९ मार्च २०१८  |dead-url= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)
  3. "BJP picks Biplab Deb as new Tripura CM, Jishnu Debbarma to be his deputy", Hindustan Times, ९ मार्च २०१८। 
  4. State of Literacy (PDF), censusindia.gov.in, ६ जुलाई २०१५-कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २० जून २०१५  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)
  5. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015)", Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India, पृ: 79–84, मूलसँ १५ नवम्बर २०१६-मे सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ फरबरी २०१६  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)
  6. Wells, John C. (2008). Longman Pronunciation Dictionary (3rd संस्करण). Longman. आइएसबिएन 9781405881180. 
  7. "Rohingya crisis: Security tightened along India-Myanmar border", मूलसँ १५ सितम्बर २०१७-मे सङ्ग्रहित।  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)
  8. "Hill Tippera – Encyclopædia Britannica 1911", १० सितम्बर २०१४-कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)
  9. "Tippera – Encyclopedia", १० सितम्बर २०१४-कऽ मूल रूप सङ्ग्रहित  |deadurl= प्यारामिटर ग्रहण नै केलक (सहायता)

बाह्य जडीसभसंपादित करें

एहो सभ देखीसंपादित करें