जोङ्खा

जोङ्खा (तिब्बती लिपि: རྫོང་ཁ།, अङ्ग्रेजी: Dzongkha, Wylie: rdzong kha) भुटानमे बाजल जाइवाला राष्ट्रिय भाषा छी । एकर नाम जोङ शब्द सँ लेल गेल अछि, जकर अर्थ जिला होइत अछि, आ जोङ्खा कऽ अर्थ जिलाक मुख्यालयमे बाजल जाइवाला भाषा छी । सन् २०१३ मे एकर कुल मिलाए लगभग साढ़े-छह लाख लोक बाजैत छल । भारतक पश्चिम बंगालक कालिम्पोङ्ग शहरमे सेहो ई भाषा बाजनिहार किछ मातृभाषी प्रयोक्ता अछि । जोङ्खाकें तिब्बती लिपिमे लिखल जाइत अछि ।

जोङ्खा
རྫོང་ཁ།
तिब्बती लिपिमे "जोङ्खा" शब्द लिखल
बाजल जाइवाला  स्थान:	भुटान
आरम्भ:	२०१३
मातृभाषी:	1,71,080
भाषा परिवार:	चीनी-तिब्बती तिब्बती-किन्नौरी? भोटी तिब्बताई जोङ्खा-ल्होका जोङ्खा
शाखा भाषा:	लाया लुनाना अदप
लिपि	तिब्बती लिपि जोङ्खा ब्रेल
आधिकारिक अवस्था
आधिकारिक भाषा	भुटान
नियन्त्रण कर्ता	जोङ्खा विकास आयोग
भाषा कोड:
आइएसओ ६३९-१	dz
आइएसओ ६३९-२	dzo
आइएसओ ६३९-३	dzo – Macrolanguage individual codes: lya – लाया उपभाषा luk – लुनाना उपभाषा
भाषावेधशाला	70-AAA-bf
भुटानक मातृभाषी रूप सँ जोङ्खा बाजनिहार जिला (पीला रङ्गमे)
Indic script इ पन्नामे हिन्दीक संग संगे अन्य भारतीय लिपिसभ अछि। पर्याप्त सफ्टवेयर समर्थनक अभावमे अहाँ अनियमित स्थितिमे स्वर वा मात्रासभ तथा संयोजक देख सकैत छी। आओरो...

इतिहास

१७हम शताब्दी सँ जोङ्खा भाषा भुटानमे लोकप्रिय सञ्चार-भाषाक रूपमे प्रयोग कएल गेल अछि । सन् १९७१ मे भुटानक तेसर राजा जिगमेद दोर्जे वाङछ्युगद्वारा जोङ्खाकें भुटानक राष्ट्रिय भाषा घोषणा केनए छल । पहिने सेहो जोङ्खा भाषा औपचारिक लेखनमे प्रतिबद्ध छल । राष्ट्रिय भाषामे घोषणा भेलाक बाद सँ भुटानक विद्यालयसभमे एकटा अलग विषयमे राखि पठन पाठनक सुरुवात केनए छल आ सन् १९८६ मे भुटानक चारिम राजा जिगमेद सेङगे वाङछ्युगद्वारा जोङ्खाक उन्नतिक लेल एकटा स्वतन्त्र सरकारी कार्यालयक रूपमे जोङ्खा विकास आयोग (Dzongkha Development Commission) क स्थापना सेहो केलक । भुटानक सांस्कृतिक सम्पदाक संरक्षण आ भाषाक पदोन्नतिक रूपमे जोङ्खाक विशेष भूमिका भेलाक कारण भुटानी राष्ट्रिय सभाक बहुतेक सत्र सँ अधिक समर्थन सङ्ग जोङ्खा विकास दिस बहुतेक कार्यसभ आरम्भ कएल गेल छल ।