"ऋतु" के अवतरणसभमे अन्तर

+infobox
 
No edit summary
पङ्क्त्ति ३:
[[Image:seasons.svg|frame|right|'''Fig. 1'''<br/>This diagram shows how the tilt of the Earth's axis aligns with incoming sunlight around the [[winter solstice]] of the Northern Hemisphere. Regardless of the time of day (i.e. the [[Earth]]'s rotation on its axis), the [[North Pole]] will be dark, and the [[South Pole]] will be illuminated; see also [[arctic winter]]. In addition to the density of [[Angle of incidence|incident]] light, the [[dissipation]] of light in the [[Earth's atmosphere|atmosphere]] is greater when it falls at a shallow angle.]]
 
'''[[ऋतु]]''' एक [[वर्ष]] से छोटाछोट कालखंड हैछी जहिमे जिसमें [[मौसम]] की दशाएं एक खास प्रकारप्रकारस कीहोइत होतीअछि। हैं। यह कालखण्ड एक वर्ष को कई भागोंभाग में विभाजित करताकरैत हैअछि जिनकेजाहि दौरान पृथ्वी के सूर्य की परिक्रमा के परिणामस्वरूप दिन की अवधि, तापमान, वर्षा, आर्द्रता इत्यादि मौसमी दशाएँ एक चक्रीय रूप में बदलतीबदलैत हैं।अछि। मौसम की दशाओं में वर्ष के दौरान इस चक्रीय बदलाव का प्रभाव [[पारितंत्र]] पर पड़तापडैत हैअछि औरआर इ इस प्रकार पारितंत्रीय ऋतुएँऋतुसभ निर्मित होतीहोइत हैंअछि यथा [[नेपाल]] आर [[पश्चिम बंगाल]] में [[जुलाई]] से [[सितम्बर]] तक [[वर्षा ऋतु]] होतीहोइत है, यानि नेपाल आर पश्चिम बंगाल में जुलाई से अक्टूबर तक, वर्ष के अन्य कालखंडो की अपेक्षा अधिक वर्षा होतीहोइत अछि। है। इसी प्रकार यदि कहाकहल जायजायकी कि [[तमिलनाडु]] में मार्च से जुलाई तक [[गृष्म ऋतु]] होतीहोइत हैअछि, तोएकर इसका अर्थ हैछी कि तमिलनाडु में मार्च से जुलाई तक केक महीना म महीने साल के अन्य समयोंसमय की अपेक्षा गर्म रहतेहोइत अछी हैं।
 
नेपाल आर भारत में परंपरागत रूप से मुख्यतः छः ऋतुएं परिभाषित कीकएल गयीजाएत हैं।अछि।<ref>{{cite web|url=http://www.rajasthanpatrika.com/article/opinion/7272013/home-news/486622 |title=ऋतुओं से जुड़ा हमाराअपन जीवन |publisher=[[राजस्थान पत्रिका]]|date=27 जुलाई 2013|accessdate=28 जुलाई 2013|author=अजहर हाशमी}}</ref> -
{| class="wikitable" style="font-size: 85%; text-align: left; width: auto;"
|-
पङ्क्त्ति १३:
|-
|'''[[वसन्त]]''' (Spring)
|चैत्र से वैशाख
| मार्च सेस अप्रिल अप्रैल
|-
| '''[[ग्रीष्म]]''' (Summer)
| ज्येष्ठ से आषाढ
| मई से जून
|-
|'''[[वर्षा]]''' (Rainy)
|श्रावन से भाद्रपद
| जुलाई से सितम्बर
|-
|'''[[शरद्]]''' (Autumn)
|आश्विन से कार्तिक
|अक्टूबर से नवम्बर
|-
|'''[[हेमन्त]]''' (pre-winter)
| मार्गशीर्ष से पौष
| दिसम्बर से 15१५ जनवरी
|-
|'''[[शिशिर]]''' (Winter)
|माघ से फाल्गुन
|16 जनवरी से फरवरी
|}
==ऋतु परिवर्तन कापरिवर्तनक कारण==
ऋतु परिवर्तनपरिवर्तनक का कारण पृथ्वी द्वारा सूर्य के चारों ओर [[परिक्रमण]] औरआर पृथ्वी का [[अक्षीय झुकाव]] है।अछि।
पृथ्वी का डी
घूर्णन अक्ष इसके परिक्रमा पथ से बननेबनल वाले समतल पर लगभग 66.5 अंश का कोण बनताबनैत हैअछि जेकर जिसके कारण उत्तरी या दक्षिणी गोलार्धों में से कोईकोनो एक गोलार्द्ध सूर्य की ओर झुकाझुकैत होताअछि। है। यह झुकाव सूर्य के चारो ओर परिक्रमा के कारण वर्ष के अलग-अलग समय अलग-अलग होताहोइत हैअछि जहिमे जिससे दिन-रात की अवधियोंअवधि में घट-बढ़ का एक वार्षिक चक्र निर्मित होताहोइत है।अछि। यी यही ऋतु परिवर्तन का मूल कारण बनताहोइत है।अछि।
 
==एहो सभ देखी==
प्राप्ति स्थल "https://mai.wikipedia.org/wiki/ऋतु"