"आयुर्वेद" के अवतरणसभमे अन्तर

No edit summary
No edit summary
पङ्क्त्ति १:
'''आयुर्वेद''' ([[संस्कृत]] {{lang|sa| आयुर्वेद}}, अङ्ग्रेजी उच्चारण {{IPAc-en|ˌ|aɪ|.|ər|ˈ|v|eɪ|d|ə|}}<ref>{{cite book | last1 = Wells | first1 = John C. | authorlink1 = John C. Wells | title = Longman Pronunciation Dictionary | publisher = Pearson Longman | year = 2009 | location = London }}</ref>) विश्वकै प्राचिन चिकित्साशास्त्र छी। ई [[अथर्ववेद]]क उपवेद छी। आयुर्वेद इशापूर्व ३ हजारसँ ५० हजार वर्ष अगाडी भारतवर्षसँ विकास भेल मानैत अछि। <ref>{{cite news|title=देवताका डाक्टर धन्वन्तरी |url=http://swasthyakhabar.com/2014/10/16591.html|accessdate=14 January 2015|agency=Swasthyakhabar|publisher=स्वास्थ्य खबर|quote=पुरातत्वविद्क अनुसार आयुर्वेदक रचना इशापूर्व ३ हजारसँ ५० हजार वर्षमे भेल अछि ।}}</ref> मानव [[स्वास्थ्य]] [[शरीर]], [[मन]] आ [[आत्मा]]क सन्तुलनमा निर्भर करैत अछि तहिना रोग त्रि-दोषसभ (वात, पित्त आ कफ) क असन्तुलनक कारणसँ भेल विश्वास आयुर्वेदमे अछि । [[स्वास्थ्य]] आ [[रोग]]बारे आयुर्वेदक अवधारणासभ [[जडीबुटी]] मिश्रण, विशेष आहार आ अन्य अद्वितीय स्वास्थ्य पद्धतिसभ([[योग]], [[पञ्चकर्म]], क्षारसूत्र)क प्रवर्तन करैत अछि।
[[file:Dhanvantari-at-Ayurveda-expo.jpg|thumb|आयुर्वेदका भगवान: धनवन्तरी]]
'''आयुर्वेद''' ([[संस्कृत]] {{lang|sa| आयुर्वेद}}, अङ्ग्रेजी उच्चारण {{IPAc-en|ˌ|aɪ|.|ər|ˈ|v|eɪ|d|ə|}}<ref>{{cite book | last1 = Wells | first1 = John C. | authorlink1 = John C. Wells | title = Longman Pronunciation Dictionary | publisher = Pearson Longman | year = 2009 | location = London }}</ref>) विश्वकै प्राचिन चिकित्साशास्त्र छी। ई [[अथर्ववेद]]क उपवेद छी। आयुर्वेद इशापूर्व ३ हजारसँ ५० हजार वर्ष अगाडी भारतवर्षसँ विकास भेल मानैत अछि। <ref>{{cite news|title=देवताका डाक्टर धन्वन्तरी |url=http://swasthyakhabar.com/2014/10/16591.html|accessdate=14 January 2015|agency=Swasthyakhabar|publisher=स्वास्थ्य खबर|quote=पुरातत्वविद्क अनुसार आयुर्वेदक रचना इशापूर्व ३ हजारसँ ५० हजार वर्षमे भेल अछि ।}}</ref> मानव [[स्वास्थ्य]] [[शरीर]], [[मन]] आ [[आत्मा]]क सन्तुलनमा निर्भर करैत अछि तहिना रोग त्रि-दोषसभ (वात, पित्त आ कफ) क असन्तुलनक कारणसँ भेल विश्वास आयुर्वेदमे अछि । [[स्वास्थ्य]] आ [[रोग]]बारे आयुर्वेदक अवधारणासभ [[जडीबुटी]] मिश्रण, विशेष आहार आ अन्य अद्वितीय स्वास्थ्य पद्धतिसभ([[योग]], [[पञ्चकर्म]], क्षारसूत्र)क प्रवर्तन करैत अछि।
 
धनवन्तरी आयुर्वेदक [[भगवान]] छथि। समुन्द्र मन्थनक समयमे धनवन्तरी अमृत, संख, चक्र आ जडीबुटीक साथ प्रकट भेल छथि । कात्तिक कृष्ण त्रयोदशीका दिन '''धनवन्तरि जयन्ती''' मनावैत अछि । वि.सं १९७४ मे आयुर्वेद चिकित्सा क्याम्पस, नरदेवी स्थापना भेल सँ नेपालमे 'धनवन्तरि जयन्ती' मनाबै लगल अछि । विसं २०५६ सालसँ धनवन्तरि जयन्तीके '''राष्ट्रिय आरोग्य दिवस'''क रूपमे सेहो मनाबै लगल अछि । [[नेपाल]], [[भारत]], [[श्रीलंका]] लगायतक दक्षिण एसियाली मुलुकसभमे आयुर्वेदक प्रयोग बहुत बेसी अछि। हाल विश्वभरी आयुर्वेद वैकल्पिक उपचार पद्धतिक रुपमे प्रख्यात भऽ रहल अछि ।
 
==व्युत्पत्ति==
आयु र वेद शब्दक योगसँ आयुर्वेद शब्द बनैत अछि। शरीर, इन्द्रिय, मन आ आत्माक संयोगके आयु कहैत अछि। वेद शब्द 'विद' धातुसँ प्रत्ययक योगसँ बनैत अछि, जेकर अर्थ 'ज्ञान' छी। <ref>{{cite book|title=हिन्दु चिन्तन (शास्त्रीय सामान्य ज्ञान)|author= पण्डित कृष्ण प्रसाद कोइराला}}</ref> ई प्रकार आयुर्वेद शब्दक अर्थ होएत अछि 'आयुक ज्ञान'। जे शास्त्रक अध्ययन करैके आयुक सत्ता, आयुसम्बन्धी ज्ञान आ पूर्ण आयुक साथ शारीरिक आ मानसिक स्वस्थता प्राप्तिक विषयमे ज्ञान होएत अछि, आयुर्वेद शास्त्र कहैत अछि। <ref>{{cite book|title=औषधि विज्ञान शास्त्र |author= आचार्य विश्वनाथ दिवेषी}}</ref>
प्राप्ति स्थल "https://mai.wikipedia.org/wiki/आयुर्वेद"