रोहतक
रोहतक (
सुनी (सहायता जानकारी)) भारतक राज्य हरियाणाक रोहतक जिलाक मुख्यालय आ एक शहर छी । ई राष्ट्रिय राजधानी दिल्लीसँ ७० किलोमिटर (४३ माइल) उत्तर पश्चिममे आ दिल्ली सिमानासँ मात्र ४०-४५ किमीमे अछि । रोहतक राज्य राजधानी चण्डीगढसँ २५० किलोमिटर (१६० माइल) दक्षिणमे एनएच १०पर अछि । रोहतक राष्ट्रिय राजधानी क्षेत्र अन्तर्गत आबैत अछि, जे भौतिक भवन निर्माण विकासक लेल एनसिआर योजना बोर्डसँ राहत व्याज पाबैत अछि आ रोहतक जिलाके सोझ फाइदा पहुँचाबैत अछि ।[३]
रोहतक
Rohtak ਰੋਹਤਕ | |
|---|---|
नगर परिषद | |
 विश्वविद्यालय, रोहतक | |
| उपनाम: हरियाणाक दिल | |
| देश | भारत |
| राज्य | हरियाणा |
| जिला | रोहतक |
| क्षेत्रफल | |
| • कुल | ११५ किमी२ (४४ वर्गमाइल) |
| उन्नतांश | २२० मिटर (७२० फिट) |
| जनसङ्ख्या (२०११)[१] | |
| • कुल | ३,७४,२९२ |
| • क्रम | ११९ |
| • घनत्व | ३३००/वर्ग किमी (८४००/वर्ग माइल) |
| भाषासभ | |
| • आधिकारिक | हिन्दी, पञ्जाबी, हरियाणबी |
| समय क्षेत्र | युटिसी+५:३० (भारतीय मानक समय) |
| डाक कोड | १२४ ००१ – १२४ ०१७ |
| टेलिफोन कोड | ९१ १२६२ XXX XXX |
| लिङ्ग अनुपात | १.१३[२] ♂/♀ |
| वेबसाइट | rohtak.nic.in |
सन् २०११ मे भेल भारतक जनगणना अनुसार रोहतक हरियाणा राज्यक छअम सभसँ बेसी जनसङ्ख्या भेल शहर छी । रोहतकक जनसङ्ख्या ३,७४,२९२ अछि आ एकर साक्षरता दर ८४.०८ प्रतिशत अछि ।
इतिहास सम्पादन करी
कहल जाइत अछि कि पहिने रोहतासगढ़ (रोहतासक किला) कहल जाइवला रोहतकक स्थापना एक पम्वार राजपूत राजा रोहतासद्वारा कएल गेल छल । एतय सन् ११४० मे निर्मित दीनी मस्जिद छी । नजदिकी खोकरा कोटक खुदाईसँ बौद्ध मूर्तिसभक अवशेष मिलल अछि ।
दक्षिण पञ्जाबक ई अति प्राचीन नगर छी । एकर उल्लेख महाभारत सभापर्वमे प्रसङ्ग नकुलक पश्चिम दिशाक दिग्विजयक अछि जे निम्न प्रकार अछि:-
- 'ततो बहुधनं रम्यं गवाढ्यं धनधान्यवत्,
- कार्तिकेयस्य दयितं रोहितकमुपाद्रवत्,
- तत्र युद्धं महच्चासीच्छूरैर्मत्तरमूरकैः'
ई प्रदेशक एतय बहुत उपजाउ बताओल गेल अछि तथा ओहिमे मत्तमयूरक निवास बताओल गेल अछि, जकार इष्टदेव स्वामी कार्तिकेय छल । याह प्रसङ्गमे एकर पश्चात शेरीषक (वर्तमान सिरसा) क उल्लेख अछि । उद्योग पर्वमे सेहो रोहितकक कुरुदेशक सन्निकट बताओल गेल अछि- दुर्योधनक सहायतार्थ जे सेनासभ आएल छल, ओ रोहतकक नजदिक रुकल छल-
- 'तथा रोहिताकारण्यं मरुभूमिश्च केवला,
- अहिच्छत्रं कालकूटं गंगाकूलं चं भारत'
रोहतक लग ओहि समय वन प्रदेश रहल होइत, जकरा एतय रोहिताकारण्य कहल गेल अछि ।
भूगोल सम्पादन करी
रोहतक नगर स्थिति : २८°५४' उत्तर अक्षांश तथा ७६°३८' पूर्वी देशान्तरमे अवस्थित अछि । ई रोहतक जिलाक नगर छी, ई नगर सन् १८२४ मे एक ब्रिटिश जिलाक मुख्यालय बनल छल । दक्षिणवर्ती सैकत पहाड़िसभसँ नगरक मध्यमे स्थित श्वेत मस्जिद आ पूर्वमे स्थित भव्य दुर्ग अत्यन्त मनोरम लागैत अछि । दिल्लीसँ ४४ माइल उत्तर पश्चिम स्थित रोहतक, उत्तरी रेलवेक एक स्टेशन अछि ।
उद्योग आ व्यापार सम्पादन करी
रोहतक अनाज आ कपासक प्रमुख बाजार अछि । एतय उद्योगिक गतिविधिसभमे खाद्य उत्पाद, कपासक ओटाई, चीनी आ बिजलीक करघा पर बुनाईक काम उल्लेखनीय अछि ।
शिक्षण संस्थान सम्पादन करी
रोहतकमे महर्षि दयानन्द विश्वविद्यालय अछि, जाहिमे सम्बद्ध अनेक महाविद्यालयसभमे जिबी आयुर्वेदिक कलेज, आइसी कलेज, वैश कलेज अफ इन्जिनियरिङ्ग आ गोड ब्राह्मण डिग्री कलेज छी ।
सन्दर्भ सामग्रीसभ सम्पादन करी
- ↑ "Census of India Search details"। censusindia.gov.in। अन्तिम पहुँच 10 May 2015।
- ↑ "Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above" (PDF)। Office of the Registrar General & Census Commissioner, India। अन्तिम पहुँच 27 March 2012।
- ↑ http://timesofindia.indiatimes.com/india/Muzaffarnagar-in-UP-may-be-newest-addition-to-NCR/articleshow/47570805.cms
बाह्य जडीसभ सम्पादन करी
| विकिमिडिया कमन्समे रोहतकसँ सम्बन्धित मिडिया अछि। |
- रोहतक आधिकारिक वेबसाइट सङ्ग्रहित २००९-०२-०९ वेब्याक मेसिन
- हरियाणा शहरी क्षेत्र सङ्ग्रहित २०१०-०९-०४ वेब्याक मेसिन
- सरकार प्राविधिक संस्थान सङ्ग्रहित २०१७-११-१६ वेब्याक मेसिन