प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम, १८५७

स्वततन्त्रता सङ्ग्राम

१८५७ कऽ भारतीय विद्रोह, जकरा प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम, सिपाही विद्रोहभारतीय विद्रोह कऽ नामसँ सेहो जानल जाइत अछि । ब्रिटिश शासनक विरुद्ध एक सशस्त्र विद्रोह छल । ई विद्रोह दुई वर्ष धरि भारतक विभिन्न क्षेत्रसभमे चलल छल । ई विद्रोहक आरम्भ छावनी क्षेत्रसभमे छोट झड़प तथा आगजनीसँ भेल छल मुदा जनवरी मासमे आबि ई पैग रूप लऽ लेलक ।[३]

प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम, १८५७
Indian Rebellion of 1857

१८५७-५९ क समयावधिमे भेल भारतीय विद्रोहक प्रमुख केन्द्रसभ: मेरठ, दिल्ली, कानपुर, लखनऊ, झाँसी आओर ग्वालियरकें दर्शावैत सन् १९१२ कऽ नक्शा ।
तिथि १० मई १८५७ (१८५७-०५-१०) – १ नवम्बर १८५८ (1858-11-01)
(१ वर्ष and ६ महिना)
स्थान भारत (cf. १८५७)[१]
परिणाम विद्रोहक दमन,
इस्ट इन्डिया कम्पनीक शासनक अन्त,
नियन्त्रण ब्रिटिश ताजक हाथमे ।
भौगोलिक
परिवर्तन
पूर्व इस्ट इन्डिया कम्पनीक क्षेत्रसभक मिलाए बनाए भारतीय साम्राज्य, ई क्षेत्रसभमे सँ किछ तँ स्थानीय राजासभकें वापिस करि देल गेल आ बहुतेक ब्रिटिश ताजद्वारा जब्त करि लेल गेल ।
युद्धरत
मुगल साम्राज्य
इस्ट इन्डिया कम्पनी सिपाही
मङ्गल पाण्डेय दुगवा नरेश फैजाबाद

७ भारतीय रियासतसभ

संयुक्त अधिराज्य ब्रिटिश सेना

इस्ट इन्डिया कम्पनीक सिपाही
देशी उपद्रवी
आ इस्ट इन्डिया कम्पनीक ब्रिटिश सैनिक संयुक्त अधिराज्य बङ्गाल प्रेसीडेन्सीक ब्रिटिश नागरिक स्वयंसेवक
२१ रियासतसभ

नेपाल अधिराज्य
क्षेत्रक अन्य छोट राज्यसभ

उच्चाधिकारी तथा नेतासभ
दुगवा नरेश मंगल पाण्डेय
मुगल साम्राज्य बहादुर शाह द्वितीय
नाना साहेब
मुगल साम्राज्य मिर्जा मुगल
बख्त खान
रानी लक्ष्मीबाई
तात्या टोपे
बेगम हजरत महल
प्रधान सेनापति, भारत:
संयुक्त अधिराज्य जर्ज एनसोन (मई १८५७ सँ)
संयुक्त अधिराज्य सर प्याट्रिक ग्रान्ट
संयुक्त अधिराज्य कलिन क्याम्पबेल (अगस्त १८५७ सँ)
जङ्गबहादुर राणा[२]
१८५७ कऽ भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्रामक शहीदसभक समर्पित भारतक डाक टिकट।

इतिहास सम्पादन करी

कारण सम्पादन करी

सन्दर्भ सामग्रीसभ सम्पादन करी