क्षेत्रप्रताप अधिकारी

नेपालक साहित्यकार तथा गीतकार

क्षेत्रप्रताप अधिकारी (अङ्ग्रेजी: Kshetra Pratap Adhikary;(१९९९-२०७०) नेपालक एक बहुप्रतिभाशाली साहित्यकार तथा गीतकार छल । जीवन के उत्तरार्धमे गीतकारक रूपमे बहुत चर्चा परिचर्चा कमौने हुनका नारायण गोपालद्वारा गावल गीत म त लालीगुराँस भएछु..., मलाई छोडी मेरो छाया..., गोपाल योञ्जनद्वारा गावल गेल गीत शान्तिभन्दा पर अर्को भेट्नुपर्ने बुद्ध छैन..., कुन्ती मोक्तानद्वारा गावल गेल गोठालो जाँदा... आ पिछला बेर रामकृष्ण ढकालद्वारा गावल गेल गीत जिन्दगीमा धेरै कुरा गर्न बाँकी छ, सबैभन्दा ठूलो कुरा मर्न बाँकी छ बोल के गीतसँ नेपाली के घर–घर आ मन–मनमे पहुँचेलक्।[२] पेशागतरुपमे महिनामे ३० रुपैयाँ तलब पावै वाला हुलाक के पियनसँ जागीर आरम्भ केनए ओ साझा बस के कन्डक्टरसँ साझा प्रकाशनक अध्यक्षधरि भेल। मूलतः गामवेसीका शब्दशिल्पी आ मानवीय चाहत के कोमल प्रवक्ता अधिकारी पञ्चायत के उत्तरार्द्धमे शिक्षा सहायकमन्त्री के पदभार समेत समहार्ने छल।[३]

क्षेत्रप्रताप अधिकारी
Kshetra Pratap Adhikary
क्षेत्रप्रताप अधिकारी कऽ चित्र
जन्म१९४३ (मार्च/अप्रैल)
ज्याम्रुक बायापानी, मिरलुङ्ग-४, तनहुँ, नेपाल[१]
मृत्युअप्रैल १४, २०१४
काठमाडौं, नेपाल
पेशालेखक, गीतकार
राष्ट्रियतानेपाली
शैलीकाव्य लेखन, कथासभ
उल्लेखनीय कामसभपञ्चायती शासन के समय के उप शिक्षा राज्यमन्त्री

जीवनी सम्पादन करी

पिता गजकेशर अधिकारी आ माता जनककुमारी अधिकारी के कोखसँ छोटका सन्तान के रुपमे जन्म भेल अधिकारक, जन्म वि.सं. १९९९ चैत्र महिनामे तनहुँ जिल्लाके मिर्लुङ गाविस के ज्यामरूक बयापानी कहिक जे स्थान अछि ओतय भेल छल। २०२३ सालमे शान्ता अधिकारी सँग वैवाहिक जीवनमे बाँधल गेल अधिकारी के दुईटा पुत्रसभ अछि; अजर अधिकारी आ अमन अधिकारी। जापानसँ नेपाल आवै वाला जापानीसभाक नेपाल आवैसँ पहिने देल जाए वाला नेपाली भाषाक पूर्वाभिमुखिकरण तालिम ( Orientation training ) दिन जाए वाला अवसर पावि दुई वर्ष धरि जापानमे पढा के बैसल जापान के सोफीया विश्वविद्यालयसँ अर्थशास्त्रमे एम.ए. (M. A.) पास केनए हुनका जापानसँ अध्ययन पूरा करि आवि गेलाक बाद राजा वीरेन्द्रसँ साझा केन्द्रिय सङ्गठन के सदस्य सचिव पदमे एकतीस सालमे मनोनीत कएल गेल छल। एही क्रममे हुनका नेपाली, अङ्ग्रेजी, जापानी आ हिन्दी भाषाक ज्ञान भेल आ ओही मार्फत साहित्य के सेवा करैत रहल।

शिक्षा सम्पादन करी

वि.सं. २००६ (१९५०) (७ वर्षक उमेरमे) देवनागरी (नेपाली लिपि) मे अक्षरारम्भ करि अपन शैक्षिक यात्रा शुरु केनए ओ वि.सं. २०११ (१९५५) (१२ वर्षक उमेरमे) मिर्लुङ्ग के कवाजीत स्थित शान्ति प्राथमिक विद्यालयमे अङ्ग्रेजी ए.बी.सी. ABC के अध्ययन शुरु केनए छल। अहिना वि.सं. २०१४ (१९५८) (१५ वर्षक उमेरमे) ४ दिनक बाट पैदल चलिके पढ्न काठमाडौं आवि जुध्दोदय माध्यमिक विद्यालय के रात्री कक्षामे भर्ना भेल ओ वि.सं. २०१८ (१९६२) (१९ वर्षक उमेरमे) प्रवेशिका परीक्षा (कक्षा १०) उत्तिर्ण केनए अछि । शिक्षा सहायकमन्त्री समेत भेल अधिकारी स्नातकोत्तर तह धरि के औपचारिक शिक्षा हासिल केनए अछि।


प्रकाशन तथा अनुवाद सम्पादन करी

गीतकारक रूपमे प्रशिद्धि कमौने अधिकारी, कवितासङ्ग्रह समेत प्रकाशित केनए अछि। रहर लागेर (२०२४), गामबेसीका गीत (२०३४), पहाडेखि पहाडसम्म (२०४३), नफुलेका फूलहरू (२०५३), फेरि एउटा परिवर्तन (२०५५), तर देश हारिरहेछ (२०५७), अकविता (२०५८), युद्ध र छाया (२०६४) हिनकर प्रकाशित कृतिसभ अछि। हुनकर गीत तथा कवितासभमे राष्ट्रियता, प्रकृति प्रेम, ग्रामीण समाजप्रति के आकर्षण, युगीन बेथितिसभक चित्रण पवैत अछि।[४][५]

प्रकाशित कृतिसभ सम्पादन करी

  1. रहर लागेर
  2. गामबेसीका गीत
  3. पहाडदेखि पहाडसम्म
  4. म त लालीगुराँस भएछु
  5. नफुलेका फूलहरू
  6. फेरी एउटा परिवर्तन
  7. तर देश हारी रहेछ
  8. अकविता
  9. युद्घका छायाँहरू

अनुवादित कृतिसभ सम्पादन करी

कविता संग्रह सम्पादन करी

  1. जापानी नवरत्न
  2. हीम, जून फूल
  3. केञ्जीका कविता

उपन्यास सम्पादन करी

  1. सानोबाबू
  2. बर्खान्त
  3. हीमदेश

कथा सङ्ग्रह सम्पादन करी

  1. आकाशगंगाको यात्रा
  2. भीरमुखा
  3. अपूर्ब ग्रहको कथा

अनुसन्धानात्मक कृतिसभ सम्पादन करी

  1. जापानी साहित्यको इतिहास
  2. हाइकु र हाइजिन

पुरस्कार सम्पादन करी

  1. साझा पुरस्कार
  2. छिन्नलता पुरस्कार


सन्दर्भ सामग्रीसभ सम्पादन करी

  1. http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2014-04-14/lyricist-kshetra-pratap-adhikari-no-more.html
  2. क्षेत्रप्रताप अधिकारी. हिमालखबर पत्रीका. २०१४. http://nepalihimal.com/article/2679. 
  3. क्षेत्रप्रताप अधिकारी. हिमालखबर पत्रीका. २०१४. http://nepalihimal.com/article/2679. 
  4. आधुनिक नेपाली कविता–काव्य (गीत र गजल), नरेन्द्रप्रसाद कोइराला तथा राजन भट्टराई
  5. कवि क्षेत्रप्रताप अधिकारी रहेनन्. हिमालखबर पत्रीका. २०१४. http://www.himalkhabar.com/64941. [permanent dead link]

बाह्य जडीसभ सम्पादन करी

एहो सभ देखी सम्पादन करी