मनसा देवीक भगवान शिवक मानस पुत्रीक रूपमे पूजल जाइत अछि। हिनकर प्रादुर्भाव मस्तकसँ भेल अछि एही कारण हिनकर नाम मनसा पडल। हिनकर पति जगत्कारु तथा पुत्र आस्तिक जी छी। हिनका नागराज वासुकीक बहिनक रूपमे पूजल जाइत अछि, प्रसिद्ध मन्दिर एक शक्तिपीठ पर हरिद्वारमे स्थापित अछि।[१] हिनका शिवक मानस पुत्री मानल जाइत अछि मुद्दा अनेकौं पुरातन धार्मिक ग्रन्थसभमे हिनकर जन्म कश्यपक मस्तकसँ भेल अछि, कहिक बताऔल गेल अछि।[२] किछ ग्रन्थसभमे लिखल अछि कि वासुकि नागद्वारा बहिनक इच्छा करै पर शिव हुनका एही कन्याक भेंट देलक आ वासुकि ई कन्याक तेजके नै सहि सकल आ नागलोकमे जाके पोषणक लेल तपस्वी हलाहलक द देलक।

{{{Name}}}

मूल सम्पादन करी

 
मनसा देवी

मूलतः आदिवासी देवी देवी मनसाक पूजन निम्न वर्गक लोग करैत छल मुद्दा धीरे-धीरे हिनकर मान्यता भारतमे फैल गेल। हुनकर मन्दिरक पूजा मूल रूपसँ आदिवासी करैत छल मुद्दा धीरे-धीरे हुनकर मन्दिरसभक अन्य दैवीय मन्दिरसभक साथ कएल गेल[३] प्राचीन ग्रीस में भी मनसा नामक देवी का प्रसंग आता है।[४][५] हिनका कश्यपक पुत्री तथा नागमाताक रूपमे मानल जाइत छल तथा साथ ही शिव पुत्री, विषक देवी के रूपमे सेहो मानल जाइत अछि। १४हम शताब्दीक बाद हिनका शिवक परिवारक जेहन मन्दिरसभमे आत्मसात कएल गेल। ई मान्यता सेहो प्रचलित अछि कि ओ शिवक हलाहल विषक पानके बाद बचौने छल, मुद्दा ई सेहो कहल जाइत अछि कि मनसाक जन्म समुद्र मन्थन के बाद भेल।

सन्दर्भ सामग्रीसभ सम्पादन करी

  1. मनसा देवी मन्दिर हरिद्वार सङ्ग्रहित २०१४-०६-०६ वेब्याक मेसिन मनसा देवी नागसभक देवी छी, हुनकर मुख्य मन्दिर हरिद्वारमे अछि जे शक्तिपीठ पर स्थापित अछि। नवरात्रिक एतय बहुत भीड लगैत अछि तथा तीर्थ के साथ ही ई पर्यटन स्थल सेहो अछि जे मनमे शान्तिक अनुभव करावे वाला अछि।
  2. मनसा मनसाक शिवक मानसपुत्री मानैत अछि तथा किछ लोग हिनका कश्यप पुत्री सेहो मानैत अछि।
  3. मक° डैनिएल पी° 148
  4. List Of Mycenaean deities लीनियर बी में MA-NA-SA
  5. The Knossos Labyrinth A New View of the Palace of Minos at Knossos

बाह्य जडीसभ सम्पादन करी

एहो सभ देखी सम्पादन करी