ऐरावटेश्वर मन्दिर


ऐरावतेश्वर मन्दिर दक्षिण भारती राज्य तमिलनाडु क तंजावुर जिला क कुंम्भकोणम में स्थित द्रविड़ वास्तुकला का एक हिंदू मंदिर है। १२म शताब्दी ईस्वी में चोल सम्राट राजराजा द्वितीय द्वारा निर्मित ए मन्दिर, तंजावुर म ब्रहदेशवर मन्दिर, गंगईकोंडा चोलपुरम म गंगईकोंडा चोलिस्वरम मन्दिर के सँ एक यूनेस्को विश्व धरोहर थाम ह, जकरा महान जीवन्त चोलमन्दिर कह जयत अछि।

ऐरावटेश्वर मन्दिर
मुख्य मन्दिर
धर्म
आवद्धताहिन्दु धर्म
देवताशिव
स्थान
स्थानकुम्भकोणम, भारत
ऐरावटेश्वर मन्दिर तमिलनाडुपर अवस्थित
ऐरावटेश्वर मन्दिर
तमिलनाडु मे स्थान##भारत मे स्थान
ऐरावटेश्वर मन्दिर भारतपर अवस्थित
ऐरावटेश्वर मन्दिर
तमिलनाडु मे स्थान##भारत मे स्थान
भौगोलिक निर्देशाङ्क प्रणाली१०°५६′५४″N ७९°२१′२४″E / १०.९४८४°N ७९.३५६७°E / 10.9484; 79.3567
भागमहान जीवन्त चोल मन्दिर
मापदण्डसांस्कृतिक: (ii), (iii)
स्रोत२५०-००३
दर्जा मिलल१९८७ (एक्स्प्रेशन गल्ती: अनपेक्षित उद्गार चिन्ह "१"। शत्र मे)
बिस्तार२००४


ऐरावतेश्वर मन्दिर कुम्बकोनम क्षेत्र, तंजावुर जिला म अठारह मध्ययुगीन युग क बड्ड हिन्दु मन्दिर क समूहम स मनलजयत अछि | मन्दिर शिव भगवान समर्पित अछि। एई म हिन्दु धर्मके वैष्णव आ शक्तिवाद परम्परा सँगे नयनमार – सब धर्मके भक्ति आन्दोलन संत सँ जोद्हल किंवदंती सभक सेहो श्रद्धापूर्वक प्रदर्शन कयल गेल अछि |

पाथर मन्दिर म रथ संरचना के समावेश अछि, आ एहि में इन्द्र, अग्नि, वरुण, वायु, ब्रह्म, सुरुज, विष्णु, सप्तमातृक, दुर्गा, सरस्वती, श्री देवी (लक्ष्मी), गङ्ग, यमुना, सुब्रह्मण्य, गणेश आदि पहल वैदिक आ पूरान देवता सब शामिल छथि | , काम, रति आदि। शिव के पत्नी के एकटा समर्पित तीर्थ अछि जेकरा पेरिया नायकी अम्मान मन्दिर कहल जाइत अछि | ई ऐरावतेश्वर मन्दिर के उत्तर में स्थित एकटा अलग मन्दिर अछि | ई पहल मन्दिरक एकटा हिस्सा भ' सकैत छल जखन बाहरी दरबार पूरा भ' गेल छल. वर्तमान मे गोपुरम सन् मन्दिर के कीछ भाग खंडहर भ गेल अछि, आ मुख्य मन्दिर आ संबद्ध तीर्थ सभ असगर खाढ़ अछि | एकरऽ दू टा सन डायल छै अर्थात भोर आ साँझ केरऽ सन डायल जेकरा रथ केरऽ पहलके रूपमे देखलऽ जाब सकै छै । मन्दिर में हर साल माघ के दौरान हिन्दू तीर्थयात्री के बड़का जुटान जारी रहैत अछि, जखन कि दुर्गा आ शिव के किछु छवि विशेष पूजा के हिस्सा अछि |


शिवक पत्नीक एकटा समर्पित तीर्थ अछि जकरा पेरिया नायकी अम्मान मन्दिर कहल जाइत अछि | ई ऐरावतेश्वर मन्दिर के उत्तर में स्थित एकटा अलग मन्दिर अछि | ई मुख्य मन्दिर के एकटा हिस्सा भ सकैत छल जखन बाहरी दरबार पूरा भ गेल छल. वर्तमान में गोपुरम जैसनऽ मन्दिर केरऽ कुछ हिस्सा खंडहर होय गेलऽ छै, आरू मुख्य मन्दिर आरू संबद्ध तीर्थ सब असगरे खड़ा छै । एकरऽ दू टा सन डायल छै अर्थात भोर आरू साँझ केरऽ सन डायल जेकरा रथ केरऽ पहिया के रूप म देखलऽ जाब॑ सकै छै । ई मन्दिर म हर साल माघा के दौरान हिन्दू तीर्थयात्री केरऽ बड़ऽ-बड़ऽ जुटान जारी छै, जबकि दुर्गा आरू शिव केरऽ कुछ छवि विशेष पूजा के हिस्सा छै ।

स्थान सम्पादन करी

ऐरावतेश्वर मन्दिर चेन्नईसँ ३१० किलोमीटर (१९० मील) दक्षिण पश्चिम आ चिदम्बरमसँ ९० किलोमीटर (५६ मील) दूर कुम्बकोणम शहर मे स्थित अछि । ई उत्तर-पूर्व में तंजावुर के बृहदीश्वर मन्दिर तक लगभग ४० किलोमीटर (२५ मील) दूर, आ गंगाईकोंडा चोलपुरम मन्दिर के दक्षिण-पश्चिममे लगभग ३० किलोमीटर (१९ मील) दूर अछि | तीनू यूनेस्को विश्व धरोहर स्थल के हिस्सा अछि ।